پیشبینی و علت وقوع سیل توسط دکتر میرباقری

پروفسور سید احمد میرباقری روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا اظهار کرد: 

در آبان ماه سال گذشته با توجه به داده ها، باران های شدید و بروز سیل در برنامه رادیو گفت و گو پیش بینی شد، اما مسئولان به نظریه اساتید توجهی نکردند. 

میر باقری در توضیح پیش بینی سیل در سال 97 ادامه داد: در این پیش بینی مشخص شد، اواخر سال به دلیل ورود جبهه های رگباری باران زا به جنوب کشور، باران های فراوانی داریم، اما مسئولان پیش بینی متخصصان را در نظر نگرفتند و گمان می کردند خشکسالی همچنان ادامه دارد.

عضو هیات علمی دانشکده عمران و منابع آب دانشگاه صنعتی خواجه نصیر تصریح کرد: توجه به پیش بینی های هواشناسی و هیدرولوژی خسارات سیل را کاهش می دهد؛ در حالی که کشور در سال های بعد نیز بارش های فراوان دارد، باید در هر زمانی آمادگی مواجهه با سیل را داشته باشد.به علت چرخش و مایل بودن محور کره زمین جهت وزش بادها در کشور از غرب به شرق و شمال به جنوب است. همچنین منشاء بارندگی های کشور بخار آب دریای مدیترانه و مناطق آبی ترکیه مثل دریای مرمر و سیاه است که از غرب وارد می شود. به دلیل گستردگی زیاد بخار آب این دریاها اکثر پهنه های کشور تحت پوشش قرار می گیرند.

میرباقری افزود: همچنین به دلیل اینکه جهش وزش باد از شمال به جنوب است، بخار آب های دریای خزر بیشتر شامل ایران می شود که باعث بارندگی زیاد در مناطق شمال و ایجاد جنگل ها شده است. هوای سرد سیبری نیز در زمستان از شمال کشور و ترکمنستان وارد شده و برف شدید را در مناطق شمالی به همراه دارد. در جنوب کشور بخار آب اقیانوس اطلس، هند و خلیج فارس (با سطح وسیعی از پوشش) جبهه های هوایی گسترده را به وسعت صدها کیلومتر تشکیل می دهد. این مدل از جبهه های هوایی با نام تکتونیک یا چرخنده است که از جنوب کشور وارد می شود و در استان های جنوبی مثل بندرعباس، هرمزگان، خوزستان و کهگیلویه و بویر احمد ریزش می کند.

وی در ادامه عنوان کرد: جبهه های جنوبی به دلیل حالت چرخشی در قسمتی از کوهستان های یزد، کرمان و انتهای آن به سیستان و بلوچستان ریزش می کند، اما گاهی وسعت این بارش ها به اندازه ای است که تمامی استان های کشور را به جز استان های شمالی (به دلیل وجود رشته کوه های البرز) زیر پوشش قرار داده و بارندگی های رگباری ایجاد می کند. 

میرباقری تصریح کرد: باران های رگباری اخیر تلاقی دو جبهه هوایی جنوبی و غربی مدیترانه ای بود. همچنین مرکز اصلی بارندگی استان خوزستان بود که موجب بروز سیل شد.کره زمین هر 30 تا 35 سال چرخش های آب و هوایی دارد و بارندگی ها تغییر می کند. اگر به 80 سال پیش برگردیم (دهه 40 و 50) بارندگی های شدیدی در کشور وجود داشته است، اما سدهای کشور با توجه به داده های نرمال و باران کم ساخته شده و حجم مخزن آنها ظرفیت سازی لازم نشده است. 

میرباقری عنوان کرد: تمامی مشخصات بارندگی اعم از تشکیل جبهه، طول و عرض جبهه، آب قابل بارش، جهت، سرعت و محل بارش توسط ناسا و سازمان هواشناسی پیش بینی می شود. 

این استاد دانشگاه با بیان اینکه رودخانه ها توسط بارندگی در طول زمان ایجاد شده اند، اظهار کرد: بنابراین سد در مسیر حوزه آبریز یک رودخانه که از خط راس تا انتهای سیستم که به تالاب ها و دریاچه ها منتهی شده، ساخته می شود. نیاز است سدهای ساخته شده ظرفیت سازی و با توجه به بارندگی های حداکثری (pmp) ساخته شود. ممکن است برای مدت طولانی مخزن سد نیز خالی باشد، اما سد چند منظوره و سیل گیر است و همچنین آب پایین دست را نیز تامین می کند.

وی ادامه داد: رودخانه دارای عرض، عمق و حریم است. هرگونه دست اندازی به حریم آنها و عدم لایروبی بستر رودخانه ها باعث بالا آمدن سطح آب و بروز سیل می شود. نیاز است رودخانه ها دیواره سازی و هر ساله لایروبی شود. همچنین در کنار آنها بر اساس ماکزیمم بارندگی که در گذشته اتفاق افتاده، ساحل سازی شود. این بارندگی های شدید در سال های آینده نیز اتفاق می افتد. بنابراین نیاز است سیل بند های خیلی بزرگ در مسیر رودخانه هایی که از شهرها عبور می کنند ساخته شود.

این استاد دانشگاه در مورد احیای دریاچه ارومیه نیز اظهار کرد: دریاچه ارومیه در سال های گذشته نیاز به تشکیل کمیته و راهکار نداشت؛ زیرا بر اساس یافته های هیدرولوژی بارندگی های کشور تغییر می کرد و با بروز بارش های شدید دریاچه خود به خود احیا می شد. در حال حاضر ارتفاع آب 60 متر بالا آمده و تا دو سال آینده به ظرفیت کامل می رسد و حتی به سواحل پیشروی می کند.